Dlaczego niemowlę płacze? Jak zrozumieć płacz dziecka? Język niemowlęcia – wskazówki od położnej.
Jak nauczyć się rozpoznawać, co noworodek próbuje nam zakomunikować? Co sprawia, że maleństwo zaczyna płakać i jak możemy mu pomóc?
Płacz maluszka to jego główny sposób sygnalizowania potrzeb. Mowa ciała niemowląt obejmuje także bogatą, ekspresywną mimikę oraz często żywiołową gestykulację. Zarówno płacz, jak i ruchy mięśni twarzy oraz gesty niemowląt interpretowane są niekiedy przez świeżo upieczonych rodziców jako przypadkowe lub nieuzasadnione. Tymczasem powody płaczu mogą być różne: od głodu i zmęczenia, przez przebodźcowanie i lęk, fizyczny ból i dyskomfort, po potrzebę bliskości. Niemowlę płaczem komunikuje się z otoczeniem, zatem jego łzy i często dramatyczne dźwięki są nieuniknione.
Płacz niemowlaka to cenna informacja dla rodziców
Warto pamiętać, że płacz maluszka stanowi dla rodziców ważną wskazówkę, czego w danym momencie potrzebuje dziecko. Przez pierwsze tygodnie reakcje noworodka mogą pozostać dla nas zagadką. Początkowe trudności w rozszyfrowaniu rodzaju płaczu i związana z tym rodzicielska frustracja są zupełnie naturalne i wpisane w proces nauki. Zarówno niemowlę, jak i rodzice potrzebują na początku oswoić się ze sobą i nową sytuacją. Kluczem do sukcesu w rozpoznawaniu potrzeb maleństwa będą cierpliwość, wytrwałość, uważność oraz wyrozumiałość, także w stosunku do nas samych. Nie oczekujmy od siebie, że po dwóch tygodniach staniemy się ekspertami w diagnozowaniu powodu rozdrażnienia naszego nowego członka rodziny. Wbrew pozorom uniwersalna instrukcja obsługi niemowlęcia nie istnieje.
Niemowlę płacze nie tylko z głodu
Zdecydowanie najłatwiejszą do rozpoznania potrzebą noworodka, komunikowaną w głośny sposób, jest jego głód. Zbyt długa przerwa w jedzeniu z całą pewnością zostanie sygnalizowana wybuchem przejmującego płaczu. Kolejny, stosunkowy łatwy do zdiagnozowania dyskomfort, to mokra pielucha. Warto pamiętać, że tuż obok potrzeb fizjologicznych, takich jak: jedzenie i sen, noworodek ma wykształcone potrzeby opieki, wsparcia, spokoju i bezpieczeństwa. Zaspokojenie ich odgrywa niezwykle istotną rolę w jego prawidłowym rozwoju psychicznym i fizycznym. Nawet kilkudniowy maluch bardzo potrzebuje fizycznego kontaktu z mamą. Regularne przytulanie i czuły dotyk rodziców zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa w nowej rzeczywistości, która diametralnie różni się od jego poprzedniego środowiska.
Kiedy niemowlę odczuwa ból i dyskomfort
Niemowlę płaczem sygnalizuje także ból, wywołany na przykład kolką lub ząbkowaniem. Stękanie i płacz mogą oznaczać próbę poradzenia sobie z gazami w jelitach lub potrzebę odbicia się – w tym drugim przypadku należy podnieść malucha i delikatnie poklepać go po plecach. Zmęczenie i potrzeba snu mogą zostać również zakomunikowane histerycznym piskiem.
Niemowlę w donośny sposób zasygnalizuje nam również zbyt ciasne ubranko oraz niekomfortową pozycję, czyli na przykład chwiejne oparcie. Maluszek czuje się pewnie i bezpiecznie w ramionach dorosłego, kiedy ma stabilnie podtrzymywaną główkę i został delikatnie podniesiony. Dziecko szybko straci poczucie bezpieczeństwa, jeżeli gwałtownie i niewłaściwie oderwiemy je od podłoża. Niemowlę denerwuje się także wtedy, kiedy leży za długo na brzuchu, a zbyt słabe mięśnie szyi nie pozwalają mu jeszcze unieść głowy, przez co nosek dotyka materaca.
Niemowlęta lubią ciepło, ale nie przegrzanie
Właściwa temperatura również odgrywa istotną rolę w zapewnieniu komfortu nawet najmłodszym dzieciom. Zarówno przegrzanie, jak i wyziębienie, zostaną zakomunikowanie kwileniem, piskiem lub płaczem. Przegrzany maluch nie tylko jest mniej odporny i narażony na wystąpienie potówek czy zaostrzenie objawów atopowego zapalenia skóry, ale również staje się rozdrażniony i marudny. Młodym rodzicom często błędnie wydaje się, że delikatne niemowlę potrzebuje kilku warstw ubranek i otulaczy lub kocyków niemowlęcych. Tymczasem maluszek nie powinien być ubrany cieplej niż osoba dorosła i dobrze, aby jego ubranka i owijacze były wykonane z naturalnych i przewiewnych materiałów.
Niemowlę nie lubi też zimna, szczególnie jeżeli dotyczy temperatury wody. Zbyt chłodna kąpiel z pewnością wywoła głośną reakcję i co więcej, może spowodować protesty przy kolejnej próbie mycia. Niemowlęta zapamiętują bowiem atmosferę, emocje oraz sekwencje naszych ruchów. Tym bardziej ważne jest stworzenie bezpiecznych, komfortowych warunków szczególnie przy nowych czynnościach. Warto pamiętać, że maluszki reagują płaczem również na niedelikatny i zimny dotyk, na przykład podczas kąpieli niemowlaka lub badania medycznego.
Niemowlęta są wrażliwe na bodźce
Bardzo częstą przyczyną płaczu noworodka może być nadmiar bodźców. Niemowlęta nie lubią ostrego światła, głośnych, agresywnych dźwięków, ostrych i drażniących zapachów. W stymulacji sensorycznej potrzebują łagodności i delikatności. Niekiedy powodem ich rozdrażnienia staje się nerwowość rodziców. Dzieci już od pierwszych momentów chłoną nasze emocje i nastroje jak gąbka, dlatego naturalnym jest, że stres dorosłego opiekuna zaowocuje silnym dyskomfortem psychicznym jego podopiecznego.
Niemowlę płacze, jeżeli odczuwa strach i wówczas jedynym sposobem zaspokojenia jego potrzeby jest przytulenie przez rodzica.
Dlaczego noworodek płacze? Mamo, przytul!
Brak naszej reakcji na płacz maluszka czasami może spowodować ustanie jego szlochania lub spazmów. Nie oznacza to jednak zaspokojenia jego potrzeb, a jedynie rezygnację. Niemowlę, które nie doczekało się reakcji i bliskości rodzica, przestaje płakać i usypia w osamotnieniu, co negatywnie wpłynie na jego psychikę. Pamiętajmy, że nawet najlepsze akcesoria dziecięce, choć pomocne w rozwoju dziecka, nigdy nie zastąpią fizycznej i emocjonalnej bliskości mamy i taty, delikatnego i czułego dotyku rodziców.
Przytulany maluch czuje się bezpieczny, zaopiekowany i kochany – czego serdecznie życzymy wszystkim Waszym pociechom.
`